Gemeenten zijn in de afgelopen jaren geconfronteerd met een sterk dalend participatiebudget en een stijgend aantal bijstandsgerechtigden. De komende tijd zal daar weinig in veranderen.
Het zijn ontwikkelingen die gemeenten weinig perspectief bieden op het terugdringen van het uitkeringsbestand. Van gemeenten vraagt het innovatieve en creatieve oplossingen om extra te kunnen investeren in de participatie van burgers en het aan het werk helpen van bijstandsgerechtigden.
Een instrument dat hiervoor kan worden ingezet is Social Return. Social Return wordt door een groot aantal gemeenten met succes toegepast, hoewel het draagvlak onder druk staat. Bedrijven willen niet verplicht werklozen in dienst nemen en interne afdelingen vrezen dat hun inkopen duurder worden door toepassing van Social Return.
Wat is Social Return?
Social Return betekent ‘iets teruggeven aan de samenleving’ en is, net als duurzaam inkopen, onderdeel van maatschappelijk verantwoord ondernemen. Social Return kan door afspraken te maken met opdrachtnemers over het bieden van banen, werkervaringsplaatsen en/of opleidingen aan werklozen, bijvoorbeeld bijstandsgerechtigden die een uitkering ontvangen op grond van de Wet werk en bijstand en/of WW'ers. Je kunt daarbij bijvoorbeeld denken aan opdrachtnemers die je opdrachten gunt via aanbestedingen en instellingen die je subsidieert. Maar ook binnen je eigen organisatie kun je aandacht vragen voor Social Return. Je bent als gemeentelijke organisatie immers ook werkgever.
Visie BMC
Steeds meer gemeenten maken met succes gebruik van Social Return. Social Return levert een belangrijke bijdrage aan het realiseren van uitstroom uit de uitkering en het een stapje dichterbij de arbeidsmarkt brengen van werklozen. Social Return wordt niet alleen door gemeenten toegepast. Ook Ministeries en provincies passen het toe.
Naast de vele positieve ervaringen is er ook kritiek op Social Return. Vooral uit de hoek van opdrachtnemers is kritiek hoorbaar. Deze kritiek is naar onze mening vooral het gevolg van een onzorgvuldige voorbereiding en uitvoering. Met het wijden van een paragraaf aan Social Return in een aanbesteding ben je er nog niet. Hiervoor is veel meer nodig.
Succes van Social Return hangt af van:
- De mate waarin je in staat bent zowel intern als extern draagvlak te creëren voor dit instrument.
- Het ontwikkelen van beleid dat gebaseerd is op maatwerk (meer gebruik maken van Social Return als gunningscriterium en uitvoerbaarheid), ruimte voor de opdrachtnemer, creatieve oplossingen en waarin jezelf, in jouw rol van werkgever, ook het goede voorbeeld geeft.
- De mate waarin je in staat bent de interne organisatie (inclusief inkoop) op dit terrein te ontlasten.
- Het verschaffen van helderheid over wat je precies van je opdrachtnemers verwacht en wat zij van jou kunnen verwachten.
- De mate waarin je in staat bent de uitvoeringsorganisatie op een zodanige wijze in te richten dat een goede match gemaakt kan worden tussen de werklozen en het aanbod (vacatures). Dat betekent onder andere dat je bereidt moet zijn om te investeren in je bijstandsklanten, bijvoorbeeld via het participatiebudget, om ze klaar te stomen voor een baan bij je opdrachtnemers.
- Het aangaan van samenwerking met (buur)gemeenten en gebruikmaken van Social Return door ministeries en provincies.
- Het sturen op gemaakte afspraken en de nakoming ervan (contractmanagement) en het ook kritisch durven kijken naar de eigen rol.
- Het structureel evalueren van het beleid en de uitvoering en op basis daarvan het beleid en de uitvoering eventueel bijstellen.
Doe met bovenstaande je voordeel en maak gebruik van Social Return.
